Vitamin A là loại vitamin tan trong chất béo đầu tiên được nhận biết.
Vitamin A không tồn tại dưới một dạng chất mà thành nhiều dạng khác nhau. Có ba dạng vitamin A trong cơ thể là Retinol, Retinal, và Retinoic acid.
Thực phẩm động vật cung cấp vitamin A dưới dạng Retinyl esther và chất này được chuyển hóa thành retinol ở ruột non trước khi hấp thu và cơ thể. Retinyl esther chuyển hóa thành retinol có tác dụng nuôi dưỡng và tái tạo biểu mô.
Thực phẩm từ thực vật cung cấp vitamin A dưới dạng Beta-caroten và chất này được chuyển hóa thành retinal khi vào cơ thể. Retinyl esther chuyển hóa thành retinal có vai trò quan trọng tới thị lực.
Vitamin A đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển cơ thể:
-Giúp tăng trưởng về thể chất (cân nặng và chiều cao) nhờ tác dụng xúc tác tăng chuyển hóa các chất trong cơ thể và biệt hóa tế bào.
-Giúp cơ thể tăng cường sức đề kháng để chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn và virus.
-Bảo vệ cơ thể chống nhiễm trùng: tăng cường hoạt động của hệ thống miễn dịch nhất là các bạch cầy lympho T, lympho B và bạch cầu đa nhân trung tính, cả về số lượng lẫn chất lượng,
-Nuôi dưỡng và tái tạo các lớp biểu mô niêm mạc, lớp thượng bì của da.
-Là một yếu tố bảo vệ phòng chống ung thư. Beta-caroten là chất chống oxy hóa đã được xác định, giúp bảo vệ tế bào khỏi sự tấn công của các gốc oxy hóa tự do.
-Đóng vai trò quan trọng với thị giác do vitamin A là thành phần cấu trúc quan trọng của chất màu cấu thành các tế bào hình qua và hình nón tại võng mạc.
-Vitamin A bảo vệ và nuôi dưỡng giác mạc mắt và các niêm mạc khác trong cơ thể.
3.Hậu của của việc nếu thiếu vitamin A
Vitamin A trong cơ thể dự trữ trong tế bào gan với một lượng lớn gấp nhiều lần nhu cầu hàng ngày. Khi bắt đầu có biểu hiện thiếu hụt vitamin A trên lâm sàng như là:
-Ở trẻ nhỏ: mệt mỏi, kém ăn, chậm lớn, da khô, tóc dễ rụng…
-Ở người trưởng thành: quáng gà, khô kết mạc…
Khi cơ thể đã có dấu hiệu trên, điều đó chứng tỏ nguồn dự trữ vitamin A đã cạn kiện và tình trạng này đã xảy ra một thời gian dài trước đó.
Thiếu vitamin A ở trẻ nhỏ sẽ làm trẻ chậm lớn, giảm sức đề kháng cơ thể. Trẻ dễ bị nhiễm trùng, nhiễm khuẩn nặng, đặc biết là các nhiễm khuẩn đường hô hấp, nặng hơn là có thể dẫn đến tử vong ở trẻ.
Nếu thiếu vitamin A nặng sẽ gây nên tổn thương cho mắt, nếu không được điều trị kịp thời thì sẽ dẫn đến hậu quả mù mắt.
4.Nguyên nhân dẫn đến thiếu vitamin A
Thiếu vitamin A thường chủ yếu do khẩu phần ăn hàng ngày không đáp ứng cung cấp đủ vitamin A cho cơ thể. Nguyên do có thể do chúng ta ăn uống các loại thức ăn nghèo vitamin A hoặc thiếu mỡ làm giảm hấp thu vitamin A.
Sữa mẹ là nguồn vitamin A quan trọng cho trẻ nhỏ. Trẻ không được bú sữa mẹ rất dễ bị thiếu vitamin A. Vì thế, bác sĩ và các chuyên gia dinh dưỡng luôn khuyến khích cho trẻ bú hoàn toàn sữa mẹ trong 6 tháng đầu.
Bệnh nhiễm khuẩn và kí sinh trùng (sởi, tiêu chảy, viêm đường hô hấp…) cũng liên quan nhiều tới thiếu vitamin A do nhu cầu vitamin A trong cơ thể tăng cao.
Suy dinh dưỡng protein - năng lượng ở trẻ em thường đi kèm theo thiếu vitamin A. Thiếu protein sẽ ảnh hưởng tới chuyển hóa, vận chuyển và sử dụng vitamin A trong cơ thể. Ngoài ra, thiếu một số vi chất khác như kẽm cũng ảnh hưởng tới chuyển hóa vitamin A trong cơ thể.
5.Vitamin A thường có trong đâu
Thực phẩm giàu vitamin A nhất là gan động vật, dầu gan cá, trứng, sữa và các sản phẩm từ sữa.
Thực phẩm từ thực vật cung cấp vitamin A thường có màu vàng cam, đỏ đậm và xanh đậm như là cà rốt, rau ngót, gấc, cần tây, rau muống, đu đủ chín…
Do vitamin A là hượp chất hữu cơ tan trong dầu, nên thức ăn cung cấp vitamin A cần được chế biến kèm với chất béo để sự hấp thu và chuyển hóa diễn ra tốt nhất.
Hiện nay, trên thị trường đã có nhiều loại viên bổ sung đa vi chất hoặc viên nang để bổ sung vitamin A hàng ngày. Tuy nhiên, các bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi muốn sử dụng những viên nang có liều lượng vitamin A cao do việc dùng quá liều có thể gây ngộ độc vitamin A.
6.Nhu cầu khuyến nghị của vitamin A hàng ngày
Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Việt Nam 2012 - Bộ Y tế
Lưu ý: phụ nữ mang thai không có chỉ định uống bổ sung vitamin A trong bất kì giai đoạn nào của thai kì.
Nguồn:
Dinh dưỡng học, Bộ môn Dinh dưỡng - An toàn thực phẩm, Nhà xuất bản Y học.
Thiếu Vitamin A ở bà mẹ và trẻ em - viện Dinh dưỡng Quốc gia.