DINH DƯỠNG KHOA HỌC - HỢP LÝ TRONG DỊP TẾT CỔ TRUYỀN
Ngày Tết đang đến gần, ai cũng muốn chuẩn bị cho gia đình những ngày đầu năm mới sum họp vui vẻ và hạnh phúc nhất. Trong muôn vàn thứ bộn bề ngày Tết, việc chuẩn bị thực phẩm và bữa ăn cho gia đình trong dịp này luôn làm các bà nội trợ phải băn khoăn. Trước đây, khi cuộc sống còn khó khăn, bữa ăn hàng ngày thiếu thốn chưa đầy đủ, người ta thường để dành những của ngon vật lạ cho năm mới, coi đây là dịp đặc biệt vừa để nghỉ ngơi, vừa hưởng thụ bù sau một năm vất vả.
Ngày nay, thói quen tích trữ thức ăn của các bà nội trợ vẫn còn, mặc dù chợ, siêu thị bán hàng lại khá sớm. Ngày tết, người lớn thường chúc nhau bằng một ít rượu bia nhấp môi cho có không khí, trẻ con được thoải mái uống nước ngọt, sau khi ăn nhà lại cùng thưởng thức các loại bánh mứt kẹo,… Ngoài ra còn gặp tình trạng ăn uống thất thường bữa thì ăn quá no, bữa lại đi chơi vui quá bỏ lỡ 1 bữa ăn. Kết quả là sau Tết, người dễ ăn (người mập) sẽ lên vài ký, trong khi người khó ăn (người gầy, trẻ suy dinh dưỡng) lại càng gầy thêm. Vậy nên, đây là thời điểm vấn đề thực phẩm sạch, ăn gì để an toàn, làm sao để tránh ngộ độc thực phẩm, táo bón,… và ăn như thế nào để đảm bảo dinh dưỡng - khoa học cho cả gia đình kể cả người bị tiểu đường, huyết áp, béo phì và ăn kiêng được mọi người quan tâm hơn bao giờ hết.
Cùng Ninfood điểm qua một vài “Sự thật” nhé!
1. Các vấn đề về bữa ăn ngày Tết
Mâm cỗ ngày Tết vẫn tập trung rất nhiều món ăn và sự kết hợp các món thường chưa khoa học hợp lý.
- Nhiều chất bột đường trong một bữa ăn với những món trùng lặp như bánh chưng, bánh tét nhưng vẫn có thêm cơm, xôi, hay bún, miến. Dư nhóm bột đường còn do bánh mứt kẹo, nước ngọt chứa nhiều đường, ít chất xơ, không cung cấp dưỡng chất cho cơ thể.
- Nhiều năng lượng và dư dầu/mỡ đặc biệt chất béo no bão hòa do ăn nhiều món chiên, xào cùng lúc trong thời gian ngắn.
- Thừa chất đạm vì bữa ăn vừa có thịt heo, chả giò, chả ram, thịt bò, thịt gà lại vừa có thêm hải sản.
- Nhiều muối do những thực phẩm chế biến sẵn, món dưa hay củ kiệu là những món khá mặn, không có lợi cho sức khoẻ, nhất là người có bệnh tiểu đường, tim mạch, cao huyết áp hay bệnh lý gan thận.
- Thiếu rau và trái cây là nguồn cung cấp chất xơ và vitamin, nước. Chất xơ cũng giúp giảm hấp thu chất béo, điều hoà đường huyết, giúp cơ thể khoẻ mạnh.
Lời khuyên - Cân bằng chế độ dinh dưỡng bằng việc bổ sung các thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất và chất xơ.
- Số lượng món ăn trong mỗi bữa vừa phải để không dư năng lượng, xoay vòng để có thể thưởng thức nhiều món, cho cảm giác ngon miệng.
- Hạn chế món chiên xào và các thực phẩm chế biến sẵn. Nên tăng phần thuỷ hải sản thay cho thịt đơn thuần vì thuỷ hải sản ít béo, ít gây tăng cholesterol máu; mỡ của cá cũng dễ hấp thu và có lợi cho sức khoẻ hơn.
- Chọn những món ăn có chứa nhiều rau xanh để tăng chất xơ và giảm năng lượng đưa vào. Vd: cá hấp cuốn rau, salad.
- Ăn trái cây nhiều hơn: chọn trái cây tươi ít ngọt hay thay cho nước ngọt, bia, rượu,
- Rượu bia dùng thật hạn chế chỉ để khai vị, lưu ý việc ăn uống đồ ngọt, nước ngọt đặc biệt là trẻ em sẽ gây béo phì, chán ăn và sâu răng. Thay vào đó là uống nước lọc, nước đun sôi để nguội.
2. Bố trí bữa ăn ngày Tết:
- Ăn đủ no, không ăn cố, không bỏ bữa, nên duy trì các bữa ăn chính như thường lệ, chỉ cần đổi món cho phù hợp sinh hoạt ngày tết, không nên ăn dồn quá nhiều trong 1 bữa ăn. Với người già và trẻ em, nếu bất đắc dĩ không thể ăn đúng bữa thì có thể dùng sữa thay thế.
- Nếu thiếu rau có thể sử dụng trái cây, phải tận dụng nguồn rau và trái cây tươi trong dịp này, nhưng đừng ăn quá nhiều trái cây ngọt và nhiều đường hoặc trái cây đã làm mứt.
- Chỉ mua trữ rau củ cho khoảng 3 ngày để đảm bảo tươi ngon, hết 2-3 là có thể mua rau mới rồi.
3. Giải pháp bảo quản thức ăn
- Trữ lạnh: Tất nhiên là đã có phương tiện hỗ trợ đắc lực là chiếc tủ lạnh, nếu đúng cách thì lượng chất dinh dưỡng không bị ảnh hưởng nhiều, thực phẩm được bảo quản ở nhiệt độ càng lạnh thì càng ngăn được hoạt động phá hoại của vi khuẩn và làm chậm quá trình thay đổi về mặt hóa học. Nhưng đây cũng không phải là giải pháp tối ưu ngay cả khi được lưu trữ ở nhiệt độ khoảng 0,5-5 đọ C
• Vi khuẩn có thể ồ ạt hoạt động trở lại ngay khi nhiệt độ tăng lên. Ngoài ra, nước trong thực phẩm khi kết tinh sẽ phá vỡ lớp màng tế bào. Tác động này rõ hơn ở thịt so với rau và hoa quả - thịt bị cứng và khô hơn khi rã đông.
, thực phẩm vẫn có thể bị hỏng, đặc biệt là thịt bởi vì vi khuẩn vẫn âm thầm hoạt động từ từ bên trong.
• Mùi vị của thịt bị biến đổi và chất béo trong thịt bị oxy hóa và có mùi ôi. Nếu rã đông thực phẩm bằng cách để thực phẩm ở nhiệt độ không khí trong vài giờ đồng hồ, vi sinh vật hoạt động lại và phá hoại thực phẩm.
• Nếu tái đông thực phẩm càng làm cho quá trình hư hại tăng lên gấp nhiều lần. Bất kỳ tế bào nào thoát khỏi quá trình bị phá vỡ khi thực phẩm được đông lạnh lần đầu đều đứng trước nguy cơ tiếp tục bị phá vỡ lần nữa. Do đó, chỉ rã đông vừa đủ thức ăn cho 1 bữa và dùng hết, không cấp đông lại.
- Các cách bảo quản khác như làm mứt, làm dưa, làm khô, chế biến sẵn (giò chả..): quá nhiều muối hay đường, dễ bị tẩm ướp các hoá chất không có lợi cho sức khoẻ (chất bảo quản, hàn the, thuốc diệt nấm mốc, phẩm màu công nghiệp…).
* Biện pháp khắc phục:
- Hạn chế bớt thực phẩm chế biến sẵn. Tận dụng nguồn thức ăn tươi sống, nhất là đồ ăn dành cho trẻ em.
- Chọn loại thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, có tem đảm bảo chất lượng.
- Dự trữ lượng vừa đủ dùng, chia thành nhiều gói nhỏ để làm lạnh nhanh và dùng hết sau khi rã đông tránh hư hại thực phẩm.
- Việc làm khô thực phẩm cần chú ý đảm bảo an toàn vệ sinh.
4. Vấn đề về tiêu hóa dễ gặp phải trong ngày Tết
- Ngày Tết, mọi người dễ bị rối loạn tiêu hóa do thức ăn hư hỏng vì tích trữ nhiều, ăn phải các thức ăn có chất bảo quản, ăn quá nhiều, ăn quá dư đạm và béo.
• Biện pháp phòng ngừa là chọn thực phẩm tươi, ít chất bảo quản, tích trữ vừa phải, phối hợp cân đối trong các bữa ăn, ăn chín, uống sôi để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
• Trong bữa, nên phối hợp các thức ăn giúp dễ tiêu hóa đạm như thơm (dứa), cà chua, thực phẩm lên men chua (dưa cải, kiệu/hành chua,..), đu đủ...Có thể ăn sữa chua thường xuyên để duy trì hệ khuẩn ruột khỏe mạnh.
- Nếu xảy ra nôn ói, tiêu chảy, cần bù nước và điện giải bằng dung dịch điện giải hoặc muối đường, uống chậm từng muỗng, không nên dùng thuốc cầm ói ngay. Nếu mệt, triệu chứng nặng hơn hoặc có các dấu hiệu mất nước, sốt cao... nên đến bệnh viện sớm.
- Những người có bệnh viêm loét dạ dày, dịp Tết dễ bị viêm dạ dày nên thận trọng với việc bỏ bữa; ăn thức ăn dễ kích ứng như đồ cay, chua, bia, rượu, thức ăn có chất bảo quản hoặc ăn quá nhiều đạm, béo,... Nên chuẩn bị sẵn 1 ít thuốc chống đầy bụng, trung hòa acid để sử dụng khi cần và nên đến bệnh viện sớm khi xuất hiện triệu chứng nặng.
Thân chúc mọi người sẽ có 1 dịp tết sum họp với gia đình thật vui, và thật nhiều sức khỏe, bình an!
Tham khảo các sản phẩm hỗ trợ tiêu hóa trong dịp Tết:
Men tiêu hóa Pepsin B1:[Link]
Men tiêu hóa Pepsin 150: [Link]